Грустные истории о любви

Гэты горад любіла, здаецца,
А цяпер ненавіджу амаль —
Тут у сцены бетонныя б'ецца
Аб табе несціхаючы жаль.

Тут дарогі, якія калісьці
Роўна йшлі да цябе аднаго,
Мітусяцца, не маючы выйсця
З непатрэбнага кола свайго.

Ён увесь навылёт іррэальны
Гэты горад — ні вёсен, ні зім...
Толькі неба з усмешкай кранальнай
Як заўсёды любуецца ім.

Вольга Ласаева

Чарот прачысціўся цішай.
Зайшлася душа не плачам…
Каханне гукала ўвысі.
Даверлівы дзікі качар.

Забыта дарога смерці,
якой праляцеў дадому.
Асвенчаны сэнс дасвецця –
пазнання нямая стома.

А стрэл быў амаль бясконцы,
як рэха ў даліне горнай.
Прастрэленым сэрцам – сонца
кіпела ў крыві азёрнай.

Эдуард Акулін

Прыходзіць бяда аднойчы
Імгненна
Ці часам паволі,
Не раз, і не два, і не тройчы,
А болей.

У сэрца ўляціць міжволі
I коле мінорная нота –
Чыйгосьці вялікага болю
Самота.

I доўга гучаць гэтай ноце,
Шчымлівай,
Высокай, цягучай.
Яна – як дажджынка на дроце
Калючым.

Янусь Малец

Як холадна і страшна. У акно
Такая цемра жудкая глядзіцца,
Што самы раз ушчэнт было б напіцца,
Калі б дапамагчы магло віно
Ці што-небудзь яшчэ. Але, на жаль,
Цяпер ужо нішто не дапаможа!
Патухлі свечкі, завяршыўся баль,
I глыбы цемры валяцца на ложа.

Вольга Ласаева

Ведаю ўсё і як быццам нічога.
Болем істоту запоўніла ўчора.
Шкода чужой мімалётнай навукі:
моцна трымацца, узяць сябе ў рукі.

Як утрымаць збунтаванае мора
слабым рукам?
Але не пратэстую.
Свет цэлы быць вінаватым не можа,
то вінавачу дачушку, матулю.

Ноччу бяссоннай буру ўтаймую...
Зойдуць сябры — мала іх засталося
у пасівелым гаёчку валосся.
Навідавоку сяброў не сумую...

Хачу я з тым, з маленства хлапчуком,
Свае гады ў дарозе пераняўшы,
Спаткацца. Таргане ён плечуком,
Святло вачэй насустрач разаслаўшы.

Ступлю туды, на тую паласу
Таго святла, хоць нельга двойчы рэку,
Філосаф кажа, перайсці. Нясу
Туды не стогн, не боль,
Тым больш — не спрэчку.

Hi ў чым, ні ў чым ён тут не вінават,
I я яму ніколечкі не вінен.
Хачу пабачыць толькі той пагляд,

Заімгліла туманам, пакрыла слатой
восень нашага лета каханне.
Я зрабіўся інакшым, ты стала не той,
як належнае стрэлі растанне.

Ды аднойчы – хутчэй безвыходнай зімой,
не здалею пазбегнуць напасці –
каб званком тэлефонным у спальні тваёй
хоць імгненне пабыць ля шчасця.

Эдуард Акулін

Спачуваю чалавеку,
калі ў яго праразаюцца зубы.
У мяне самога праразаліся зубы,
і хоць я гэта не помню,
але ведаю: балюча было тады.

Спачуваю чалавеку,
калі ён б'ецца над пытаннямі,
калі да яго прыходзяць сумненні,
калі яго спасцігаюць расчараванні.
Я зведаў на ўласным вопыце
і тое, і другое, і трэцяе.

Спачуваю чалавеку,

Праменнямі сонца за шаты далёкага бору
чапляецца вечар, і горад, адкрыты вятрыску,
павольна змаўкае, настройвае струны сабораў
на песенны лад, як матуля ў маленстве калыску.

П'яніць цішынёй, і расквечвае вокны сцягамі
агнёў каляровых, і песціць людзей прахалодай.
і зоркі-вяснянкі запальвае над купаламі,
каб ім не было ані ліку на свеце, ні зводу.

Жыццё паходкай грандыёзнай
аднойчы перагоніць час.
І знікнуць – быццам бы не час.
І існаванне – невыносна.

Нам застанецца толькі марыць,
замольваць даўнія грахі…
А скульптар-час кладзе на твары
як дзень – дык новыя штрыхі.

Эдуард Акулін

Снегам засыплецца лісце, што стала ўжо смеццем,
I пасвятлее на вуліцах і на душы,
I заскуголіць ад холаду ў вечары вецер,
Вецер, што пасвіць па восеньскіх травах дажджы.

Выйду на снег і нібыта вярнуўся дадому,
Нібы вярнуся ў жыццё, дзе чарноты няма,
Дзе аніхто не псуе адзіноты нікому,
Дзе як прыходзіць зіма, дык прыходзіць зіма.

Снегам засыплецца лісце, што стала ўжо смеццем,

Ціха ў дзверы стукае сум,
А я думаю — гэта ты.
Ноч падкралася, не заснуць,
На падлогу ляцяць лісты.

Я шукаю цябе ў радках,
Я згубіла цябе даўно.
Сум надзею маю спаткаў,
Прарастае лістамі дол.

У акно блакітны ліхтар,
Як цікаўны сусед, глядзіць.
I памалу адчай сціхаў,
Бо ліхтар таксама адзін.

На падлозе — лісты, лісты,
Як хто смецце збіраў знарок.
Я чакала, што прыйдзеш ты

Дагарае душа. Дагарае
белай свечкай на чорнай зямлі.
Я — чужынка ў прадзедавым Краі.
Хто жыццё маё тут запаліў?

Адбалела душа. Адбалела.
Белы дзень — у калысцы начы.
Са скляпення змарнелага цела
адплывае вагонь на спачын.

Пакідае душа. Пакідае
белы свет, белы снег, белы сад.
Лісце летаў маіх ападае
на счарнелы бацькоўскі пасад.

Шчыравала душа. Нітавала

На балконе паліў лісты...
Пазіраў не сваймі вачыма.
Думаў паліць назад масты.
Думаў – памяць спаліць магчыма.

Варушыў папяровы прах,
што нядаўна каханнем зваўся.
Адшугаў, адкурэў, ачах:
толькі чорны нагар застаўся.

Не аддзерці яго нічым:
ён – таўром на душы хлапечай.
Усё бліжай адчай начы.
Усё ніжай пралёт парэнчаў...

Эдуард Акулін

На белым свеце дождж і я.
I больш нікога. Больш нікога.
Спяшае ў рай хада мая.
У вырай дождж ляціць ад Бога.

На белым свеце я і дождж,
дзве адзінотныя дарогі,
бяжым упоперак і ўдоўж,
ідзем разгублена да Бога.

На белым свеце мы з дажджом —
адчай, маленне і знямога.
Паміж заплаканых крыжоў
шукаем Вечны Шлях — да Бога.

На цэлым свеце дождж і я.
Сляды згараюць бліскавічна.

Ты – мой сум.
Пасярод ночы ўспамінаю твае вочы.
Не хочаш?
Але. Так і павінна стацца.
Сустракаемся, каб развітацца.
Засынаем, каб прачнуцца.
Нараджаемся, каб памерці...
Для смерці
нараджаемся мы аднойчы.
Двойчы, тройчы
да цябе прыйду.
Сумам – узрушу. Жартам –
прымушу ўсміхнуцца.
Засынаем, каб не прачнуцца.
Нараджаемся, каб не памерці...
Аддзерці
ад памяці некалькі брудных лістоў,

Прыгнуўся хвойнік — цяжка-белы снег.
I холадна душы, як дрэву ў полі.
I мой апошні след, як даўні грэх,
Ляціць на воблаку, як на крылатай долі.

I ўсё балючае клянецца адбалець,
I ўсё загойнае не дасць душы спакою...
I так змяркаецца, што хочацца святлець
Як след на воблаку, як снег на хвоі.

Уладзімір Марук

Яшчэ душа баліць —
і тым яна жывая.
Як выказаць, аб чым
баліць яна, аб чым?
Ёсць гэты боль-нясцерп,
што ўсю мяне зжынае.
I я нясу свой серп,
бы з поля ідучы.

Вы бачылі? — вось тут
йшлі жнейкі маладыя, —
і стома на плячах,
і слова плён важкі.
Іх пераймаць дарма —
пайшлі за ўзгоркі тыя,
адкуль глядзяць на нас
знябытыя вякі.

Ды што мы сёння ім?
Мы каласы нямыя,

Забытых гусляў гукі.
Салодкі напамін.
Плылі стамлёна рукі.

Над безданню разлукі
зацвіў зімой язмін.
Забытых гусляў гукі.

Гучалі без прынукі
ў квецені галін.
Плылі стамлёна рукі.

З гадамі сэрца мукі
гарчэюць, як палын.
Забытых гусляў гукі.

Плывуць стамлёна рукі...

Эдуард Акулін

Пад небам колеру меднага купарвасу
на размякчэлым асфальце пакідаючы сляды
я брыў з застыгла-абыякавай грымасай
вірлівым праспектам у прышлае Нікуды.

I жалезабетонам акуты не марыў пра ўцёкі
ў край дзе ногі сцюдзёнай расой казытала
і ў целе бетонным маім гарачым ад спёкі
у тахт майму кроку тахкала сэрца з металу.

Ад псеўдахараства навачасных будынкаў

Я стаміўся на свеце жыць,
я аб смерці стаміўся думаць...
Ліст на ветры ўгары дрыжыць
і на дол пазірае з сумам.

Ён прывык да птушыных дум,
ён крылом звыкся быць для дрэва.
Лістапад – яснавокі сум,
залатога лісця залева.

Я стаміўся на свеце жыць,
адпачыну істота просіць.
І душа, як лісток, дрыжыць,
а за вокнамі восень. Восень.

Эдуард Акулін

Я часам сам сябе не пазнаю:
Разважлівы, спакойны і цвярозы,
Пра маладосць бясхмарную маю
Усё часцей ка мне прыходзіць роздум.

Я ўсё стражэй да слоў сваіх і рук,
Трывожыць сэрца мне любая дробязь,
Нібы адказнасць я за ўсё бяру,
Што ў цэлым свеце думаюць і робяць.

I з кожным днём вярней мне дружбакі,
I ўсё цвярдзей любоў, нянавісць, вера.
Ці то характар робіцца такі,

(Памяці маці)

За вокнамі лесу дзялянка
Трымціць у паўдзённым паўсне.
I даўні напеў — калыханка
Кранула балюча мяне.

Чаму такім крокам нясмелым
Іду да высокіх сяней,
Хоць воблака парусам белым
Над хатай стаіць як раней?

Я даць не магу сабе веры,
Што маці не выйдзе сама,
Што сёння бацькоўскія дзверы
Ужо адчыняю дарма.

Не ўгонішся ніяк за часам
Ні цягніком, ні на кані.
Зноў разбрыліся самапасам
Табе адведзеныя дні.

За ўсім адразу не паспееш,
Жыццё, як воблачка, сплыве.
I валасоў, брат, не пасееш
На аблыселай галаве.

I шчасця хітрую жар-птушку
Не зловіш за агністы хвост,
Як ні прыладжвай ёй кармушку,
Як ні бяжы за ёй наўпрост...

Усё будзённей і звычайней,
Усё прасцей і весялей.

Людзі будуюць вечнасць,
Ды боскай гліны не маюць
I ў слепаце чалавечай
Руйнуюць, а не ствараюць.

Людзі шукаюць вечнасць,
Ды адрасу людзі не знаюць,
Бягуць, а шляхам сустрэчным
Вечнасць іх абмінае.

Людзі купляюць вечнасць,
Ставяць жывым манументы,
Ды славе згінаюць плечы
Нясплачаныя працэнты.

Людзі прымерваюць вечнасць
Перад люстэркам часу,
А вечнасць, як недарэчнасць,

Лісцё абсыпалі бярозы.
Буслоў не бачна за ракой...
Нібы на споведзі,
цвярозы
Сыходзіць на душу спакой.

Пражытыя табою годы
Ляцяць,
як жалуды ў траву.
Негаваркі сялянскі одум
Схіляе нізка галаву.

Успамінаюцца шляхі ўсе,
I прызнаешся у цішы,
Што па-блазенску мітусіўся
I часта,
як хлапчук,
спяшыў,

Маленькая дзяўчынка
стаяла перад Богам на каленях.
Маліла: памажы мне –
згубілася, не ведаю, не веру…
Маліла: дай дажыць мне
хаця ж бы толькі ночку да світанку.
А не… даруй за ўсё
і беражы каханых матку, татку…

А Бог маўкліва слухаў з вышыні
дзіцячыя малітвы.
І не было мо часу памагчы
і выцягнуць з той дрыгвы.
Дзяўчынка памірала,
і побач ўжо ні веры ні надзеі.

Вось і ўсё.
Жыцця жалобны вынік.
І няма ратунку ўжо нідзе.
Чалавек памёр.
Але гадзіннік на яго руцэ яшчэ ідзе.

Ён цяпер адлічвае хвіліны,
што належаць іншаму павінны.

Вось і ўсё.
Турбот бясконцых вынік.
Па труне стукоча жвір – не ў лоб.
А ні дактароў ужо, ні клінік.
Ні пакут ніякіх.
Ні хвароб.

Ды, на жаль, хваробы і пакуты
у труну ад іншых не закуты.

Вось і ўсё.

Век чалавечы –
Як снег на галінцы,
Дзень чалавечы –
Як помах крыла.
Толькі за зёлкай
Паспеў нахіліцца -
Выпрастаць спіну
Труна памагла.

Кожнаму хочацца
Ліха аб’ехаць.
Лёс залагодзіць,
Чым нельга і льга.
Раніца хмар наахапчыць
На вехаць.
Пачырванее за вечар смуга.

Дол прыхарошыцца
Травамі гожа.
Сподзеў і страх –
Чалавеку свае.
Вецер дыхне – і няма,
І яго ўжо

He трэба спачувальных тэлеграм —
Папера рвецца і ліняюць словы.
Часова ўсё, да роспачы часова.
Любіце тут.
Любіць дарэмна там.
Бо чалавек жа бачыцца здалёк.
Бо чалавек жа бачыцца па справах.
Няма яго між правых і няправых —
Ён з горкім жвірам у нябыт пацёк.
Ды ці ў нябыт?
Мо вернецца сюды
I нам шырэй на ўсё адкрые вочы?..
Глытком крынічнай першаснай вады,